Wilah
Een Keris is een twee snijdige dolk, met een specifiek herkenbare vorm van het lemet, waarvan de basis a-symetrisch is
De Keris heeft als herkomst Indonesie, Java. De Javaanse naam voor de kling, het lemmet is Wilah. De Wilah kan recht zijn of gegolfd.Het aantal bochten bij een gegolfde (ook wel geslangelde) Wilah is altijd oneven. Vaak is de Wilah op een bepaalde manier gesmeed waardoor een damascering, smeedpatroon: Pamor waarneembaar.
is.
Een Keris is gesmeed door een specifiek persoon, die zowel kennis heeft van het smeedtechnische en esoterisch gebied; kennis die slechts voor ingewijden, geïnitieerden toegankelijk is, dit in tegenstelling tot exoterie, waarvan de kennis voor iedereen verifieerbaar en toegankelijk is: Empu.
Wilah Keris
a-symetrische basis.
Pamor.
Gesmeed door Empu.
Aangenomen wordt dat de eerste krissen, zoals wij die kennen, van ver voor de 14e eeuw afstammen. De herkomst is waarschijnlijk nog veel ouder, helaas bestaan hierover geen geschreven bronnen. Wel zijn op oude tempels en reliefen, Keris achtige dolken te terug te vinden. Historici zijn het algemeen over eens, een dolk uit de periode van pre-Singasari bekend als "de keris Buda", in de vorm van korte en rechte dolk, wordt beschouwd als een vroege vorm (prototype) keris.
De oud bekendste Keris, die zich momenteel in nederland bevind, is de Keris van Knaud.
de Keris van Knaud (klik hier) (PDF)
De Keris heeft zich over een groot gedeelte van de archipel uitgespreid, naast Java, en Madura, Nusa Tenggara, Sumatra, ook voor de kust vanBorneo, het grootste deel van Sulawesi, het Maleise Schiereiland, Thailand Zuid, en de Filippijnen zuiden (Mindanao). Keris uit elke regio heeft zijn eigen eigenaardigheden in het uiterlijk, functionaliteit, smeedtechniek , en terminologie.
Ondanks de varieeteit zijn er wel eenduidigheid. Eenheid in verscheidenheid" is overigens ook een oud Indiaas begrip, afkomstig uit de Rig-Veda
Door de eeuwen heen heeft de keris diverse functies vervuld. De functies van een Keris kunnen verschillend zijn; van steekwapen, gezagsobject en belangrijk erfstuk; Pusaka.
Maar ook als verzamel- en beleggingsobject. Sinds 2005 De Keris is opgenomen op de lijst van meesterwerken van het orale en immateriële erfgoed van de mensheid van UNESCO
De uiterlijk vorm die de Wilah heeft wordt Dapur genoemd. De Dapur wordt bepaald door de vorm, uitstekels, verdiepingen en soms kleine bijzonderheden aan de kling. Dit voorgaande wordt Prabot genoemd. Sommige versieringen zijn soms niet bepalend voor de Dapur, zoals Greneng. De verschillende Dapurvormen hebben namen. De namen die op dit moment bekend zijn uit mondelinge overlevering opgetekent, of afkomstig diverse Javaanse (bijvoorbeeld kraton voorschriften; pakem) geschriften. Ook zijn in Antropologische werken, begin 20e eeuw van Groneman en Jasper&Pirngadi Dapur namen opgesomd aan de hand van destijds verzamelde informatie.
Sommige opsommingen wijken van elkaar af, of zijn niet volledig. Dit heeft te maken met het feit dat vroeger weinig schriftelijk werd gedocumenteerd, en locale verschillen. Sommige schrijvers van krisboeken hebben op basis van de verschillende systemen geprobeerd om te komen tot een bepaalde uniformiteit. Bijvoorbeeld Gerard Tammens, in zijn werk : De Keris deel I, waarbij de Dapur zorgvuldig aan bod komt.
Onderstaande tekening afkomstig van Empu Djeno Harumbrodjo ( bron: www.vikingsword.com ) geeft de verschillende Prabot van de keris weer.
2 voorbeelden van Javaanse krissen, linker afkomstig Surakarta / Solo, rechter Djogyakarta.
