Rawa Bening
het hart van de keris handel in Jakarta
De van origine markt van edelstenen Rawa Bening in Jakarta, Indonesië bevind zich In de wijk Jatinegara, tegenover het treinstation. Waar tot voor een aantal jaar geleden een stoffige bedompte hal met vieze stalletjes stond, staat nu een airco geconditioneerd centra met tientallen kleine winkeltjes, met (edel)stenen, krissen etc.
Op gebied van de Keris is van veel verkrijgbaar: van complete krissen, losse klingen, onderdelen als een pendok ukiran, tot boeken en tijdschriften, teveel om op te noemen. Ook voor het Mrangi; het laten wassen van een keris, en het op maat maken van een nieuwe waranka kan men hier terecht.
De herkomst van de krissen, wordt voornamelijk bepaald door de eigenaars van de winkeltjes. Zo zijn er verkopers, die in Jakarta wonen, en aanbieden wat hen aangeboden wordt uit diverse bronnen. Veel verkopers komen uit-, of hebben hun banden met Madura, en reizen regelmatig heen en weer. Het is niet ongewoon dat een winkeltje plotseling bijvoorbeeld 2 weken dicht is omdat de eigenaar naar zijn Kampung is afgereisd.
Vitrinekast met krissen op Pasar Rawa Bening
Eén van de bekende handelaren op Rawa Bening is Hengki “Keris” Yoyopurnomo. Hengki richt zich met name op de krissen in het hogere segment; duurdere materialen als goud, zilver en ivoor. Zijn (wisselende) collectie is voornamelijk toegespitst op de zgn. nom-noman periode ( 1615-1945). Ook naar mijn idee hoogtij periode op het gebied van dapur en pamor. bekendere empu's die in dit tijdperk werkzaam zijn bijvoorbeeld Brojoguno, Joyosukadgo, Japan en Karjo di Kromo
De keris, die ik na een aantal onderhandelingen (het “tawarren” hoort er eenmaal bij), bij Hengki heb aangeschaft en afkomstig uit een Indonesische collectie, en zou de naam “Pendeta” dragen. Het woord pandita (sanskriet) , betekent leraar of brahmaan . Verdere historie niet bekend. Alhoewel de keris niet specifiek toegeschreven is aan een bepaalde empu, is gezien de uitvoering: De vlakverdeling, ingewikkelde pamor en gebuikte pamor materiaal ( meteoriet, pamor Pranbanam), is hier één van de betere empu's aan het werk geweest.
De pamor: Tambal wengkon, wat een combinatie is van Tambal, ingelegde pamor, in dit geval een staande pamor (Miring) en pamor Wengkon; omlijsting, uitgevoerd in vlakke pamor ( Mlulah) ,
Tambal wengkon wordt hoger aangeslagen omdat dit moeilijker te maken is. (bron: van E. van Veenendaal)
Boven + onder
Kanjeng Kyai Pendeta
Keris Lurus Solo / Surakarta
Tanguh : begin 19e eeuw / PB V
Dapur: Jalak Dinding / Tilamsarih
Pamor: Tambal Wengkon (pamor Prambanan / meteoriet)
mendak: pola bejen , zilver met inten
waranka (iras) : Kayu Trembalo
pendok: Zilver met florale motieven.
ukiran: kayu Tayuman
