De Vloek van de keris
Met een drietal krissen in mijn bezit, vertelde ik een goede Indische vriend over mijn fascinatie over krissen, en alles wat hier mee samenhing. Wat bleek? Zijn vader had deze passie al jarenlang.
Deze Markante man, Jacobus (Sjaak) Bouman; ambachtsman, antiekhandelaar maar bovenal krissenliefhebber woonde destijds met zijn gezin op een Tjalk in de Dordtse Bieschbos. Tot zijn vrienden mocht hij wijlen dhr Gerard Tammens noemen, die hem regelmatig op de boot bezocht, waarbij hij vanuit Noord Holland met de trein en bus naar Dordrecht kwam. Waarna ze uren konden praten over beider passie; de keris. Verder hadden beiden contact per brief. In de tijden dat er nog geen internet was, ging bijvoorbeeld bij een nieuwe aanwinst één van beider naar het postkantoor, waarbij de kris onder het kopieerapparaat ging, waarna dit samen met een brief naar de ander werd gestuurd, en er op deze manier levendige briefwisselingen onstonden, waar weken overheen gingen Kunt u zich dit voorstellen in dit huidige digitale tijdperk ?
Een aantal van deze briefwisselingen heb ik ook mogen inzien, en van de heer Bouman ( naar mijn mening een groot deskundige op gebied van de keris) heb ik veel mogen leren . Een aantal krissen heb ik uit zijn handelswaar maar ook privé collectie mogen overnemen. Helaas Is dhr Bouman in 2012 overleden.
In de jaren 90 Is dhr Bouman door de Dordtse krant: de Dortenaar geinterviewd.
Hieronder het relaas van Marianne Vermaat:
“de Vloek van de kris, die ken ik niet...”
Citroensap met arcenicum en Indonesische strijders aan je bed. Het klinkt als hekserij, maar het komt in gewone huishoudens voor. Mits er een krissenverzamelaar ( een liefhebber van speciale Indonesische zwaarden ) in je buurt woont.
De Dordste Jacobus Bouman (66) is een verzamelaar van krissen. Indonesische messen met – volgens de mythen- magische krachten. “In de oude krissen die voor magische doeleinden moesten worden gebruikt huist een ziel”, verteld Bouman.
Het zijn vooral de legendes en mythes die de bijzondere messen in mysterie hullen en om die reden aandacht krijgen in de westerse wereld. “Dat een voorwerp een ziel zou hebben en dat je er krachten mee kunt oproepen heeft een enorme aantrekkingskracht” concludeerd de Dordtse verzamelaar.
Waar velen zoeken naar krissen om bovennatuurlijke krachten op te roepen, kijkt Bouman vooral naar het prachtige smeedwerk. De messen zijn namelijk bewerkt met pamor, een nikkelhoudende staalsoort die je in meteorieten aantreft. Met het staal hebben Indonesiers relief en tekeningen op het zwaard aangebracht. Als je de zwaarden opwrijft met arsenicum en citroensap, worden de meest uiteenlopende tekeningen zichtbaar. De namen van de krissen als hurkende sprinkhaantjes en stromend water, verwijzen ook naar de pamortekeningen.
Pamor Adeg
Zelf heeft de 66-jarige eigenaar van zo'n 25 krissen nooit last van een vloek of rammelende of zwevende krissen gehad. Van anderen kent hij wel dergelijke verhalen.
“Ik weet echter niet of het waar is, ik heb het immers niet met eigen opgen gezien”
hierbij moet hij wel een kanttekening plaatsen: “Ik heb mensen vreemd zien worden, nadat zij gingen experimenteren.”
Zijn vrouw Monica geloofde in eerste instantie niet in magie, maar moest haar oordeel snel bijstellen. Bij de aankoop van de eerste kris zag zij in haar slaap een 'enge' Indonesier aan haar bed staan. “Het was een soort strijder, die in het zonlicht voor mij stond” herinnert zij zich. Zij schrok zo hevig van de man, dat ze haar ogen sloot. “Toen ik weer opkeek, bleek het midden in de nacht te zijn. Ik was zo bang dat ik niet meer durfde slapen. Ik weet zeker dat het is omdat ik de kris in huis heb, en deze overduidelijk als iets van zijn bijzondere krachten afdeed” Nu heeft haar man een kris , die de rillingen spontaan over haar lijf doet lopen.
Toch kent niet elke kris magische krachten. “Maar de echte oude wel”. Weet Bouman. “Vroeger werden krissen gemaakt nadat de koper zijn wensen had aangegeven” verhaalt de verzamelaar. “Bijvoorbeeld dat je een kris wilde om oorlog mee te voeren, of om geluk mee af te dwingen” De Dordtenaar heeft heel oude krissen in zijn verzameling. Zo stamt er één uit de dertiende eeuw. De gaten vallen in het staal, maar daarom is het exemplaar niet minder waardevol voor Bouman. De fascinatie voor de eeuwenouden messen begon 52 jaar geleden. “er woonde een oud koloniaal in de straat die 's-zomers altijd zijn deur openzette. In zijn gang hingen allerlei attributen uit de Kolonien: sabels, een tijgervel en krissen” De dood van de buurman maakt dat Bouman op zijn twaalfde zijn eerste kris kocht. “voor vijftien gulden”
Dat is nu een grap te noemen. Verzamelaars leggen duizenden euro's neer voor krissen met de meest uiteenlopende, tot de verbeelding sprekende namen. Ook deze verzamelaar uit dordrecht heeft dure krissen, enkele zelfs met goud ingelegd. “Maar die liggen veilig opgeborgen in een bankkluis.”
Jacobus en monica nemen alle regels in acht om het zekere voor het onzekere te nemen. Zo moet een kris met veel respect behandeld worden. “Buig altijd voor de kris voordat je deze uit zijn schede haalt”, aldus Bouman En: “kom met je vingers alleen aan het handvat”
“Eén kris van mij voelt heel 'eng' aan”, verteld de krissen-eigenaar “Vrienden zeiden mij dat ik die weg moest doen. Ik pieker er echter niet over; het is een schitterend exemplaar!”
“Mocht je nou echt last hebben van zo'n Indonesisch mes, dan moet je de kris op een plankje binden en in een rivier gooien die naar zee stroomt” is het advies van Bouman,
“...En zo zijn er nog honderd andere legendes die iets anders vertellen”